Rak grlića materice nastaje kada abnormalne ćelije cerviksa rastu van kontrole. Cerviks je donji dio materice čiji otvor je u vagini i čini donju trećinu materice. Rak grlića materice često se može uspešno lečiti, ako se otkrije u ranom stadijumu. U ranoj fazi može se otkriti redovnim godišnjim PAPA testom.
Karcinom grlića materice mnogo je češći od karcinoma tijela materice. On predstavlja najčešću lokalizaciju malignih tumora na genitalnim organima žene.
Po učestalosti, kao što je poznato, poslije karcinoma dojke, to je najčešća lokalizacija malignog procesa na tijelu žene. Ovo maligno oboljenje javlja se kod relativno mladih žena, obično negdje pred menopauzu. Može da se javi i kod veoma mladih žena, čak i kod djevojaka.
Uzroci promjena ćelija grlića materice
Većinu raka grlića materice uzrokuje humani papiloma virus (HPV).
Humani papiloma virus se prenosi seksualnim putem sa osobom koja je već zaražena. Postoji više tipova HPV virusa i podjeljeni su prema učestalosti izazivanja malignih promjena na visoko maligne i nemaligne tipove. Neki tipovi izazivaju kondilome, dok neki ne izazivaju nikakve simptome. Možete imati humani papiloma virus godinama, a da to ni ne znate. Virus može ostati u vašem tijelu u latentnom obliku i tek nakon više godina boravka u organizmu dovesti do razvoja raka grlića materice. Zato je jako važno da redovno radite PAPA test. PAPA test može identifikovati promjene na grliću prije nego što se one pretvore u rak. Ako adekvatno terapijom tretirate te promjene, poznatije kao “ranice” grlića materice, možete spriječiti rak grlića materice.
Šta je to Humani papiloma virus (HPV) ?
Pod Humanim papiloma virusom (HPV) podrazumijevamo grupu od preko 100 tipova virusa iz grupe papilomavirusa koji mogu da inficiraju ljude. Njega ima u preko 80 različitih sero tipova (isti virus ali malo strukrurno promjenjen). HPV se dijeli na one serotipove sa izraženim onkogenim potencijalom i na manje onkogene. Za nastanak raka grlića materice je neophodno prisustvo HPV-a. Karcinom grlića materice se razvija isključivo pod uticajem HPV-a, ali prisustvo HPV ne mora usloviti pojavu karcinoma. Nema karcinoma bez HPV-a, ali ima HPV bez onkološkog ishoda. Svako ko je seksualno aktivan (ili je bio seksualno aktivan) može dobiti HPV. HPV je toliko čest da da skoro svi seksualno aktivni muškarci i žene ga dobiju tokom svog života. Ovo je tačno i za ljude koji imaju seksualne odnose sa samo jednim partnerom tokom svog života.HPV se prenosi polnim putem (seksualnim odnosima, analnim ili oralnim seksom).
Dijagnostika HPV-a ?
Postoje dva uobičajena metoda za određivanje tipa HPV DNK, a to su hibridno uzimanje (hybrid capture ii) i PCR metoda. Oba su jednako osjetljiva i sasvim odgovarajuća za otkrivanje infekcije i praćenje postinterventnog stanja kod cervikalne intraepitalne neoplazije. Testiranje se obavlja kod žena kod kojih rezultati PAPA testa pokazuju atipiju ćelija sa prisustvom koilocitoze u brisu, vidljive promjene na polnim organima i uvijek kada se koristi citologija zasnovana na tečnosti. Biopsija tkiva se koristi da bi se potvrdila HPV infekcija, kada je dijagnoza nejasna, posebno ukoliko su bradavice nenormalno pigmentisane, gnojne ili stvrdnute, ukoliko je pacijentu narušen imunitet, ukoliko se bradavice pogoršaju tokom terapije, ili ukoliko ne odreaguje na standardnu terapiju.
Simptomi raka grlića materice
Abnormalne ćelije grlića rijetko izazivaju simptome. Ipak simptome možete imati ako abnormalne ćelije dovedu do promjene kvaliteta i izgleda tkiva grlića.
Simptomi uključuju:
· Vaginalno krvarenje koje nije uobičajeno ili promjene u vašem menstrualnom ciklusu koje ne možete objasniti.
· Krvarenje kada grlić dođe u kontakt sa nečim, kao što je kontakt tokom seksualnog odnosa ili kada stavljate dijafragmu.
· Bol tokom seksualnog odnosa.
· Krvav vaginalni iscjedak.
· Promjena na vaginalnoj porciji grlića vidljiva pod spekulumima.
Kako se dijagnostikuje promjene ćelija grlića matrice?
PAPA test je sastavni dio godišnjeg ginekološkog pregleda. Tokom PAPA testa, ginekolog sastruže mali uzorak ćelija sa površine grlića da bi poslao na analizu.
Ako PAPA test pokaže abnormalne promjene, vaš ginekolog će vjerovatno uraditi dodatne testove:
Kolposkopija, tj premazivanje grlića radi bojenja izmijenjenih ćelija i njihova podrobnija analiza;
Punch biopsija grlića materice, tj. uzimanje malog uzorka tkiva posebnim kliještima sa dijela grlića na kojem postoji promjena koje se potom šalje na patohistološku analizu;
LOOP ili RF isjecanje promjene grlića materice do zdravog tkiva radi njenog uklanjanja i mikroskopskog pregleda ivica promjene prema okolnom zdravom tkivu (istovremeno i dijagnoza, ali i izliječenje kod promjena koje ne dosežu do unutrašnjeg ušća).
Prevencija
PAPA test je najbolji način da se ustanove promjene na ćelijama grlića koje mogu voditi ka raku i ovaj test skoro uvijek, ako se radi jednom godišnje, pokaže promjene prije nego što se pretvore u rak. Važno je da pratite sva uputstva koja vam bude davao ginekolog, ako se ustanovi neka promjena na grliću materice da biste spriječili pojavu raka.
U centralnoj “Alfalab” laboratoriji, u ulici Milana Tepića 27 svakodnevno možete zakazati uzimanje brisa za PAPA test, kao i za HPV testiranje. Pozovite 051/ 218- 448.
Izvor: Facebook Alfalab Laboratorije
