Anksioznost, koja se često smatra prolaznom brigom, ima zapanjujuću sposobnost da utiče na mozak, mijenjajući njegovu hemiju i arhitekturu.
Podmukla priroda anksioznosti može oblikovati um, stvarajući neuronske puteve koji pojačavaju reakcije straha, iskrivljujući percepciju i hvatajući pojedince u zagušljivi ciklus strepnje i straha, ponekad čak i mijenjajući samu suštinu njihove stvarnosti.
Normalna anksioznost može učiniti da se osjećate prisutno i usredsređeno i čak vam može pomoći da date bolje rezultate. Generalizovani anksiozni poremećaj čini da se osobe osjećaju zabrinuto većinu vremena, ne samo u specifičnim stresnim situacijama. Njihove brige su intenzivne, uporne i ometaju njihov normalan život, a odnose se na nekoliko aspekata svakodnevnog života, uključujući zdravlje, posao, porodične probleme, finansijske probleme, a ne samo jednu stvar. Čak i stvari koje nisu od prevelike važnosti kao što su kućni poslovi ili kašnjenje mogu postati žarište anksioznosti, što vodi do nekontrolisane brige i osjećaja da će se dogoditi nešto strašno.
Najčešće se javljaju generalizovani anksiozni poremećaj (GAP) i socijalna fobija, najrjeđe opsesivno kompulzivni poremećaj. Javljaju se u svakoj dobi, najčešće u ranim dvadesetim i na prijelazu tridesetih u četrdesete godine života. Javljaju se u oba pola, češće u žena, u omjeru 2:1. Većina anksioznih poremećaja javlja se u komorbiditetu s drugim anksioznim poremećajima i depresijom. Prema novijim istraživanjima, pored anksioznosti i poremećaja socijalne anksioznosti, GAP je među tri najčešća psihijatrijska problema u mladih iako se javlja kasnije od ostalih anksioznih poremećaja.
U osnovi generalizovanog anksioznog poremećaja (GAP) je patološka anksioznost koju karakteriše izvjesna iracionalnost, odnosno, nemogućnost identifikacije unutrašnje opasnosti. Ne zna se tačan i konkretan razlog nastanka GAP-a, ali se smatra da se radi o multikauzalnoj bolesti. Ono što je intrigantno je složena interakcija između anksioznih poremećaja i drugih stanja mentalnog zdravlja. Često se prepliću, koegzistirajući s depresijom i drugim psihijatrijskim problemima, formirajući složenu vezu koja čini dijagnozu i liječenje još složenijim. Misterija generalizovanog anksioznog poremećaja leži u njegovom neuhvatljivom porijeklu. Ukorijenjena u iracionalnom strahu, to je internalizirana strijepnja koja prkosi jasnoj identifikaciji vanjske prijetnje. Stručnjaci vide njegovu uzročnost kao višestruku, koja proizlazi iz kombinacije genetskih predispozicija, okidača iz okoline i psiholoških faktora. Ova zamršena tapiserija uticaja oblikuje kompleksnost poremećaja, doprinoseći izazovu razotkrivanja njegove precizne geneze.
Zanimljivo je da se generalizovani anksiozni poremećaj uprkos svojoj rasprostranjenosti manifestuje u kasnijim fazama u poređenju sa drugim anksioznim poremećajima, što njegov početak čini zbunjujućim aspektom u razumijevanju njegove putanje i potencijalnih preventivnih strategija. Razumijevanje generaliziranog anksioznog poremećaja nadilazi njegov površinski opis; to je složena amalgamacija emocionalnih, kognitivnih i fizioloških faktora koji se prepliću kako bi stvorili sveobuhvatni izazov mentalnog zdravlja za one koji su pogođeni.
Da bi osoba dobila dijagnozu „Generalnog (opšteg) anksioznog poremećaja“, ovaj poremećaj mora trajati barem 6 mjeseci i pokazivati hronična obilježja. Dijagnozu mogu da uspostavi samo specijalista psihijatrije. Aksioznost se liječi SSRI i SNRI antidepresivima koji ne izazivaju ovisnost. Benzodiazepini mogu biti od pomoći kratkoročno, ali mogu dovesti do povećane tolerancije i ovisnosti nakon dugotrajne upotrebe, te je potrebno biti oprezan.
Za Gradski Magazin piše: Dr med mr sci Aleksandar Pejić specijalista psihijatrije
Dozvoljeno prenošenje teksta uz obavezan potpis i link izvora (GMBL).
